Czarna książka kolorów – scenariusz zajęć dla dzieci

Konkurs został zorganizowany w 2013 roku przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego oraz Wydawnictwo Widnokrąg.

„Czarna książka kolorów” to książka bardzo nietypowa i wyjątkowa. Jej autorka, Menena Cottin, wyobraziła sobie przyjaźń dwóch chłopców, z których jeden, Tomek, jest niewidomy. Jego widzący przyjaciel opowiada, jak Tomek potrafi poczuć, dotknąć, usłyszeć czy spróbować kolorów. Książka jest prawie cała czarna – na czarnych stronach mieszczą się czarne ilustracje, czarny braille, jedynie tekst odcina się od tła jasnymi literami.

Spotkanie zorganizowane wokół „Czarnej książki kolorów” może być doskonałym sposobem na rozpoczęcie rozmowy z dziećmi o widzeniu i niewidzeniu, odmienności czy niepełnosprawności.

• Przewidywany czas zajęć – około 1 godziny
• Spotkanie dla dzieci powyżej 5 roku życia (warto zaprosić do zabawy rodziców),
• Przeprowadzenie spotkania nie wymaga od organizatorów specjalistycznej wiedzy.

Podczas spotkania potrzebne będą: 

• „Czarna książka kolorów”
• Kartonowe pudełko
• Stare gazety
• Owoce i warzywa (dowolne) lub „znajome” przedmioty (np. łyżka, mysz komputerowa, pędzel)
• 1 czarna kartka papieru na jedno dziecko
• czarna plastelina
• szpilki
• 2 chusteczki do założenia na oczy (maksymalnie ciemne i nieprzezroczyste)
• Wydrukowany alfabet Braille’a (1 kartka dla każdego dziecka, plik do wydruku)
• Wydrukowane formularze zgody na wykorzystywanie wizerunku (plik)
• Aparat fotograficzny

PRZESTRZEŃ:

Przestrzeń powinna być zaaranżowana tak, aby dzieci mogły ustawić się w kole i swobodnie się przemieszczać.
Jeśli w bibliotece nie ma niskich stolików, przy których dzieci mogłyby rysować, wystarczy kawałek podłogi.
Warto zadbać o miejsce na wyeksponowanie prac plastycznych.

WARTO PRZEMYŚLEĆ:

• Czy zaprosić na spotkanie dziecko/dzieci niewidome?
• Czasem lepiej jest zaprosić na spotkanie niewidomego dorosłego, który potrafi opowiadać o swojej niepełnosprawności, niż dziecko, którego uczucia łatwo jest urazić.
• Czy włączać rodziców do zabawy? Tak! Niech włączą się nie tylko do zabawy, ale też do pomocy (domowe ciasteczka mile widziane).

DZIAŁANIA PROMOCYJNE PRZED SPOTKANIEM:

• Jeśli na stałe współpracujesz z grupą dzieci (np. grupa zabawowa, przedszkolaki, uczniowie najmłodszych klas podstawówki), przekaż im zaproszenie!
• Wykorzystaj szablon zakładki-ulotki i plakatu (pamiętaj, aby wywiesić go także poza biblioteką).
• Zamieść informację o spotkaniu na stronie internetowej Twojej biblioteki, blogu czy profilu na Facebooku (możesz wykorzystać ten prosty baner: plik).
• Prześlij informację do redakcji lokalnej gazety, radia czy portalu oraz na stronę internetową Urzędu Gminy.

PRZEBIEG SPOTKANIA*
*można wybrać część zabaw

POWITANIE (5 minut)

Kilka słów przywitania. Dzieci przedstawiają się i mówią jaki jest ich ulubiony kolor.

GRA SKOJARZENIA  (5 minut)

Dzieci losują karteczki z nadrukowanymi kolorowymi kwadratami, następnie kolejno opowiadają, z czym kojarzą im się wylosowane kolory. Pozostałe dzieci odgadują, o jaki kolor chodzi.

O KSIĄŻCE (10 minut)

Krótka prezentacja „Czarnej książki kolorów”. Osoba prowadząca wyjaśnia kim jest Tomek. Dzieci wspólnie przeglądają książkę lub na zmianę czytają kolejne strony. Grupa zastanawia się dlaczego przyjaciel Tomka nie ma w książce imienia (przyjacielem niewidomego chłopca może być każde z dzieci).

GRA ZAWIĄZANE OCZY (10 minut)

Dzieci stoją w kółku. Wybrane dziecko stoi w środku, ma zawiązane oczy. Ma za zadanie trafić do kolegi, który go zawoła. Dzieci bawią się na zmianę. Po zakończeniu krótkiej zabawy warto zrobić z dziećmi podsumowanie (okazuje się, że mimo, że dziecko idące za głosem nic nie widzi, bezbłędnie trafia do kolegi, który go woła).

GRA TAJEMNICZE PUDEŁKO  (10 minut)

W środku koła ustawiamy pudełko wypełnione starymi gazetami. Między gazetami znajdują się owinięte papierem gazetowym owoce i „znajome” przedmioty (np. jabłko, łyżeczka). Dzieci podchodzą po kolei z oczami zasłoniętymi chustką, losują przedmiot i próbują odgadnąć, co trzymają w dłoniach.

RYSUNKI  (20 minut)

Dzieci na czarnych kartkach nalepiają czarną plastelinę, wykonując własne rysunki swojej „czarnej książki kolorów”.

NAUKA BRAILLE’A (10 minut)

Dzieci dostają dwie kartki – jedną pustą, drugą z wydrukowanym alfabetem Braille’a.  Krótkie objaśnienie jak działa ten alfabet. Dzieci próbują nakłuwać pustą kartkę tak, żeby „napisać” na niej swoje imię alfabetem Braille’a.

ZAKOŃCZENIE (5 minut)

Dzieci mogą zabrać ze sobą do domu obie kartki (warto je namówić, aby spróbowały w domu napisać imiona swoich rodziców, rodzeństwa, dziadków).

Rodzice otrzymują informację, że w bibliotece znajdują się książki/gry oswajające dzieci z tematyką niepełnosprawności (warto przygotować prostą ulotkę z tytułami).

Zebranie podpisów rodziców pod zgodą na wykorzystanie wizerunku dzieci do celów informacyjnych biblioteki.

PO SPOTKANIU: 

• Przygotuj krótką relację ze spotkania (warto zamieścić w niej cytaty dzieci i rodziców, zdjęcia).
• Jeśli zostały zebrane adresy email uczestników spotkania, możesz wysłać im zdjęcia na pamiątkę.
• Zamieść relację i zdjęcia na stronie internetowej Twojej biblioteki, blogu czy profilu na Facebooku.
• Prześlij swoją relację ze spotkania do mediów, także do redakcji lokalnych portali (razem z kilkoma zdjęciami).
• Wyeksponuj książkę w widocznym miejscu (np. ustaw ją na przyciągającej wzrok „czarnej półce”, postaw blisko wejścia lub na ladzie bibliotecznej. Umieść obok lub wewnątrz książki karteczkę z kilkoma słowami „recenzji” dzieci, które uczestniczyły w spotkaniu).

Opracowanie Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, styczeń 2013